اثر تنش خشکی بر عملکرد دانه و ویژگی های کمی ژنوتیپ های امید بخش بهاره کلزا

اثر خشکی آخر فصل بر عملکرد دانه و ویژگی های کمی تعداد 11 لاین امید بخش بهاره کلزا به همراه رقم هایولا 401 به عنوان شاهد، در قالب یک طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری نرمال و تنش قطع آبیاری از ابتدای گل دهی، طی دو سال (89-1387) در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد مورد بررسی قرار گرفت. پس از انجام تجزیه مرکب در اثرات اصلی تنش خشکی و لاین ها و برهمکنش آن ها اختلافات آماری معنی دار در میانگین عملکرد دانه و سایر صفات کمی مشاهده شد. قطع آبیاری از ابتدای گل دهی باعث کاهش 25% عملکرد دانه، 4/14% تعداد خورجین در بوته، 6/13 درصد وزن هزار دانه، 10 درصد تعداد دانه در خورجین و 5/6 درصد روغن نسبت به تیمار شاهد شد. بیش ترین میانگین عملکرد دانه در شرایط بدون تنش مربوط به رقم هایولا 401 و l4 به ترتیب با مقادیر 2537 و 2511 کیلوگرم در هکتار، و در شرایط تنش مربوط به رقم هایولا 401 و l1 با مقادیر 2025 و 1974 کیلوگرم درهکتار بود. مقایسه میانگین ها در هر دو محیط به تفکیک نشان داد که تفاوت لاین ها در شرایط تنش بیش تر از شرایط بدون تنش بود. بنابراین لاین ها از نظر واکنش عملکرد به تنش از تحمل ژنتیکی متفاوتی برخوردار هستند. لذا استفاده از لاین های دارای صفات مطلوب ژنتیکی نظیر حداقل کاهش عملکرد دانه، اجزای عملکرد و درصد روغن، در برنامه های به نژادی مناسب می باشد. به طور کلی، لاین های l1 ، l4 و l11 به عنوان جایگزین رقم هایولا 401 توصیه می شوند.